W dniach 26.12 – 31.12.2024 r. w Nowym Jorku odbyły się Mistrzostwa Świata w szachach szybkich i błyskawicznych – zawody, w których uczestniczyła większość zawodników z czołówki światowej, m.in. Jan-Krzysztof Duda czy Magnus Carlsen. W ramach Mistrzostw rozegrane zostały turnieje szachów szybkich i błyskawicznych w grupie OPEN oraz w grupie kobiet.
Mistrzostwa Świata w szachach szybkich
Turnieje szachów szybkich rozegrane zostały na dystansie 13 rund tempem 15 minut dla zawodnika i 10 sekund za każde posunięcie. W grupie OPEN zwyciężył dość niespodziewanie 18-letni Volodar Murzin – zawodnik rozstawiony z dopiero 59. numerem na liście startowej. Srebrny medal zdobył Alexander Grischuk, natomiast brązowy – Ian Nepomniachtchi.
W zawodach wziął udział najlepszy polski szachista, Jan-Krzysztof Duda. Polak właściwie przez cały turniej był w czołówce i walczył o medal (w pewnym momencie plasował się nawet na pozycji lidera), jednak słabszy ostatni dzień zawodów w jego wykonaniu (tylko 1 punkt z 4 partii) spowodował spadek w klasyfikacji na 22. lokatę.
W grupie kobiet triumfowała Humpy Koneru przed Ju Wenjun oraz Kateryną Lagno. W Mistrzostwach wzięło udział 6 reprezentantek Polski, spośród których najlepiej spisała się Alina Kaszlińska. Żona Radosława Wojtaszka zakończyła zawody na 29. miejscu.
Ciekawe momenty z partii
Hikaru Nakamura – Alexander Donchenko, MŚ w szachach szybkich 2024 (runda 3)
W tym momencie Hikaru Nakamura zagrał 78. W:a2, przechodząc do teoretycznie remisowej końcówki wieża i goniec kontra wieża. Z praktycznego punktu widzenia końcówka ta jest jednak niesamowicie trudna do obrony, zwłaszcza w niedoczasie. Alexander Donchenko bronił się dobrze, aż po wykonaniu wielu posunięć powstała sytuacja przedstawiona poniżej.
Po zagranym przez czarne 125. … Wc4 nastąpiło 126. Gd4 i białym jednak udało się doprowadzić na szachownicy do wygranej pozycji. Z powodu groźby mata na polu h5, czarne odpowiedziały 126. … Kh4 i po dalszym 127. Gf2+ Kh3 128. Wh5+ na ruch przed matem partia niespodziewanie… zakończyła się remisem! Okazało się bowiem, że od momentu, kiedy grający białymi Nakamura zbił pionka (78. W:a2) minęło 50 posunięć bez zbicia i ruchu pionkiem, a to zgodnie z zasadami oznacza remis.
Magnus Carlsen – Aleksandr Shimanov, MŚ w szachach szybkich 2024 (runda 4)
Czarne zagrały w tym momencie 59. … Hg1+? i partia po kilku posunięciach zakończyła się remisem. Zamiast tego można było doprowadzić do wygranej za pomocą 59. … Hg4+ 60. Kf7 Hf5+ 61. Ke7 He5+ 62. H:e5+ K:e5 z wygraną końcówką pionkową, na przykład 63. a4 d4 64. a5 Kd5 65. Kd7 Kc5 66. Kc7 Kb5 i biały pionek zostałby zatrzymany, a czarny pionek doszedłby do pola przemiany.
Samuel Sevian – Jan-Krzysztof Duda, MŚ w szachach szybkich 2024 (runda 6)
Po zagranym przez białe 67. Wb4 końcówka jest wygrana dla czarnych na wiele sposobów, można m.in. dążyć do posunięcia e4, aby otrzymać dwa połączone wolne pionki, lub dostać się królem na pole h3. W obustronnym niedoczasie realizacja przewagi okazała się nie być jednak taka prosta. Nastąpiło 67. … Wa3 68. Kg2 Wa2+ 69. Kg1 Wf2 70. Wb5+ Kd4 71. Wb4+ Kc5 72. Wb5+ Kd6 73. Wb6+ Kd7 74. Wb3 Wa2 75. Wb4 Kc6 76. Wc4+ Kd5? i w tym momencie, po 77. Wb4, pechowo dla Jana-Krzysztofa Dudy pojedynek zakończył się remisem z uwagi na… trzykrotne powtórzenie pozycji. Dokładnie taki sam układ na szachownicy miał bowiem miejsce w ruchu 67., 69. i 77.
Magnus Carlsen nie ukończył turnieju szachów szybkich
W Mistrzostwach Świata w szachach szybkich doszło do niecodziennej sytuacji. Główny faworyt zawodów, Magnus Carlsen po 8 rundach miał na swoim koncie 5 punktów, przez co bardzo trudnym zadaniem byłoby włączenie się do walki o wysokie lokaty. Przed 9. rundą sędzia turnieju ukarał Norwega grzywną w wysokości 200 dolarów, a następnie… nie dopuścił go do gry w rundzie 9. Powodem okazał się fakt, że Carlsen podczas rozgrywek nosił jeansy, co według sędziego nie spełniało regulaminu dress code, ustalonego na potrzeby Mistrzostw. Norweg wyraźnie niezadowolony z zaistniałej sytuacji postanowił wycofać się z gry w dalszej części turnieju, a także z Mistrzostw Świata w szachach błyskawicznych.
Przed turniejem szachów błyskawicznych doszło jednak do zwrotu akcji – po rozmowach z przedstawicielami FIDE, Magnus Carlsen postanowił jednak wziąć udział w zawodach, z których pierwotnie zrezygnował, a co więcej, wydano zgodę, aby Norweg mógł przystąpić do gry… w jeansach.
Mistrzostwa Świata w szachach błyskawicznych
Turniej szachów błyskawicznych rozgrywany był na dystansie 13 rund w grupie OPEN oraz 11 rund w grupie kobiet, tempem 3 minut dla zawodnika i 2 sekund za każde posunięcie. Po rozegraniu ustalonej liczby rund, 8 najlepszych osób w obu grupach przystąpiło do gry w fazie pucharowej, do której zakwalifikował się m.in. Jan-Krzysztof Duda. Polak w fazie zasadniczej zdobył 9,5 punktu i zajął 7. lokatę, a w kolejnej części turnieju w 4-partiowym meczu jego przeciwnikiem był Fabiano Caruana. Jan-Krzysztof Duda po zaciętej walce pokonał Amerykanina 2,5-0,5, co dało mu awans do półfinału. Tam zmierzył się z Magnusem Carlsenem, który okazał się jednak wyraźnie lepszy – Norweg wygrał mecz wynikiem 3-0, natomiast Polak, z uwagi na brak meczu o 3. miejsce, wywalczył brązowy medal Mistrzostw Świata w szachach błyskawicznych! Podobnie jak Jan-Krzysztof Duda, brązowy medal zdobył Wesley So.
W grupie kobiet zwyciężyła Ju Wenjun, która wyprzedziła Lei Tingjie oraz Vaishali Rameshbabu. Sposród Polek najwyższe miejsce zajęła Aleksandra Malcewska, która uplasowała się na 12. pozycji.
Dwóch mistrzów świata w szachach błyskawicznych
Rywalem Magnusa Carlsena w finale Mistrzostw był Ian Nepomniachtchi. Mecz rozpoczął się, podobnie jak w pojedynku Duda – Carlsen, wynikiem 2-0 na korzyść Norwega. Gdy już wydawało się, że za moment Carlsen rozstrzygnie mecz na swoją korzyść, Nepomniachtchi zdołał wygrać 2 partie, co wyrównało stan meczu i doprowadziło do dogrywki. Zasady dogrywki ustalone w regulaminie były jednak niezbyt trafne – zawodnicy mieli grać kolejne partie szachów błyskawicznych, aż któryś z nich wygra – wygrana któregoś z nich automatycznie zakończyłaby mecz. Teoretycznie była więc możliwa sytuacja, w której kolejne partie będą kończyły się remisami i nie będzie można wyłonić zwycięzcy. Po rozegraniu 3 partii, zakończonych remisami, Magnus Carlsen zaproponował rywalowi, aby… nie grać dalej i podzielić się pierwszym miejscem w turnieju. Propozycja ta została zaakceptowana przez sędziego, a zatem w ten niecodzienny i kontrowersyjny sposób Carlsen i Nepomniachtchi zostali mistrzami świata w szachach błyskawicznych. Trzeba przyznać, że z punktu widzenia kibica sytuacja ta pozostawia ogromny niesmak – z pewnością oczekiwano bowiem walki do samego końca w wykonaniu obu zawodników i wyłonienia mistrza świata poprzez ciekawe i zacięte pojedynki na szachownicy.
Ciekawe momenty z partii
Benjamin Bok – Magnus Carlsen, MŚ w szachach błyskawicznych 2024 (runda 3)
Magnus Carlsen, najlepszy szachista w historii szachów, jest m.in. specjalistą od gry w końcówkach – można przytoczyć wiele przykładów końcówek, które wydawały się nie do wygrania, natomiast Norweg potrafił w takich sytuacjach wykorzystywać nawet najmniejszą niedokładność przeciwnika i doprowadzał partie do zwycięstwa. Powyższy przykład pokazuje jednak, że także najlepsi szachiści na świecie popełniają błędy – do wygranej czarnych prowadziło 48. … b5 49. c:b5 K:b5 z dalszym przejściem króla na c4 i dalej w stronę białych pionków. Zamiast tego Carlsen zagrał 48. … b6? i po 49. Ka4! partia zakończyła się remisem. Zbicie pionka na c4 prowadziłoby do pata, z kolei inne posunięcie oznaczałoby stratę pionka.
Magnus Carlsen – Ian Nepomniachtchi, MŚ w szachach błyskawicznych 2024 (dogrywka, runda 4)
Partia ta rozgrywana była przy stanie dogrywki 2-1 na korzyść Magnusa Carlsena, a zatem do zwycięstwa w meczu wystarczał Norwegowi remis. Tutaj jednak, w bardzo skomplikowanej pozycji, nastąpiło 29. Gf4? H:f4 30. W:b7 – wydawało się, że za moment białe powinny zakończyć partię matem, jednak czarne okazały się być szybsze: 30. … W:g2+! 31. K:g2 Se3+! i Carlsen w tym momencie poddał partię. Zbicie skoczka pionkiem lub odejście królem prowadziło do szybkiego mata, natomiast 32. H:e3 d4+ oznaczało stratę hetmana.
